De wereldberoemde Aran-trui

Hardwerkende breisters

Geschiedkundigen ruziën nog altijd over het jaar waarin de Aran-trui op het toneel verscheen, maar vermoedelijk was dat begin 1900. De ijverige vrouwen op de afgelegen Ierse Aran Islands zochten een bron van inkomsten en gingen hun ontwerpen verkopen aan winkels op het vasteland.

Deze visserstruien zijn warm, functioneel en mannelijk (ja, mannelijk, want heb je Steve McQueen in zijn Aran gezien?) en werden oorspronkelijk gemaakt van wol die niet ontvet werd. Het voordeel was dat ze waterbestendig waren en zelden gewassen hoefden te worden. Het nadeel was dat ze niet zo fris roken.

Maar dat vonden de vissers niet erg. De truien waren namelijk heerlijk warm. En ook daarom zijn ze nog steeds populair om te dragen op koude dagen.

Toename van populariteit

In de jaren 1950 en 1960 steeg de export van Aran-truien, en al snel verschenen ze ook in buitenlandse modetijdschriften en garderobes. De wereldwijde aantrekkingskracht van de truien werd verder bevorderd door de Ierse folkband The Clancy Brothers, die in maart 1961 in de Ed Sullivan Show optraden en een modeklapper maakten. En wie was de verantwoordelijke? Hun moeder natuurlijk, die haar jongens elk een lekkere warme trui had gestuurd voor de bitterkoude winter van New York.

Mythen en legenden

Voor een trui heeft de Aran ongewoon veel aandacht en fans verworven onder grote beroemdheden (van Taylor Swift, Harry Styles en Sarah Jessica Parker tot Bill Clinton). Deels komt dat door de traditionele uitstraling van de truien. En deels door de legenden die er in de loop der tijd aan vastkleven.

Sommige van die mythen kunnen worden herleid tot een Duitse toerist die de eilanden zelf nooit heeft bezocht. Heinz Kiewe hield wel van een sterk verhaal, en bij zijn onderzoek naar de geschiedenis van de trui concludeerde hij dat het breien ervan een eeuwenoud ambacht was. Hij was er zelfs van overtuigd dat er een Aran-trui in het Book of Kells stond.

In 1967 publiceerde Kiewe zijn boek The Sacred History of Knitting, dat feitelijk niet helemaal correct was. De eilandbewoners waren echter zo verheugd over de commerciële belangstelling die het Aran-breien opwekte dat ze Kiewe nooit gecorrigeerd hebben. Daarom leven veel van zijn verhalen vandaag nog voort.

Tarlach de Blácam, eigenaar van Inis Meáin Knitwear, gelooft dat het verhaal over vissersfamilies die hun op zee omgekomen verwanten herkenden aan het patroon van hun trui, ook niet waar is. Maar dat is niet de schuld van Kiewe.

"De meeste families hadden wel eigen patronen," merkt Tarlach op, "maar de mythe over de unieke, herkenbare patronen op omgekomen vissers zijn sterk overdreven. J.M. Synge vermeldde het in zijn toneelstuk Riders to the Sea en zo heeft het verhaal zich verspreid."

Gebreide kleding op Inis Meáin

De traditionele, gecompliceerde en unieke Aran (elke trui kan wel 100.000 steken omvatten) heeft in de loop der jaren een metamorfose ondergaan en de moderne trui is van een heel ander soort.

De Inis Meáin Knitting Co, gevestigd op een van de Aran Islands, is een bedrijf dat met gebruik van kasjmier, linnen en alpacagaren een bijzonder moderne draai aan de trui heeft gegeven. Hun werk wordt verkocht in boetieks en warenhuizen over de hele wereld. Eigenaar Tarlach de Blácam zegt: "We graven in het erfgoed van de Aran Islands en produceren net iets anders."

Andere ondernemingen, zoals de Aran Sweater Market en Carraig Donn, verkopen patronen die meer op de traditionele stijl lijken. Ook online zijn er veel breipatronen beschikbaar, voor breifanaten die het zelf graag willen proberen. En verscheidene winkels in Ierland verkopen dit wollen wonder in diverse stijlen, vormen en kleuren.

Aran-truien zijn misschien niet zo eeuwenoud als Kiewe ons wilde doen geloven, maar ze zijn wel een authentiek voorbeeld van Ierse traditie. Hij wordt wereldwijd herkend en houdt je beslist heerlijk warm. Dit stijlicoon blijft nog jarenlang een vast en geliefd onderdeel van je garderobe.