Ierse dichters en de plekken waar ze van houden

Al in de 6e eeuw waren de hofzangers de officiële kroniekschrijvers van de geschiedenis en machtige satirici die niemand tegen zich in het harnas wilde jagen. Het christendom bracht geletterdheid naar het land van heiligen en geleerden en poëzie kwam tot bloei in de Ierse mondelinge en literaire traditie. Ierse poëzie blijft een levendige, gerespecteerde en relevante kunstvorm en biedt nieuwe inzichten voor bezoekers die op zoek zijn naar een authentiek en genuanceerd gevoel van plaats.

William Butler Yeats, die in 1923 de Nobelprijs voor Literatuur ontving, was heel belangrijk voor de 20e-eeuw Ierse literatuur en ook voor de Ierse geschiedenis. Veel van zijn poëzie werd geïnspireerd door zijn geliefde county Sligo, waar 'kleine zilveren forellen' nog steeds in meren en beekjes zwemmen, en hazelaarsbossen nog steeds beschutting bieden aan de heuvelachtige gebieden. Bezoek het graf van Yeats bij de 6e-eeuwse kloosternederzetting Drumcliff, onder de afgeplatte schaduw van de berg Ben Bulben.

Ga aan boord van de Rose of Inishfree om het onsterfelijk gemaakte eiland Lake Isle of Innisfree in Lough Gill te zien. Download de Yeats of Society Sligo-app om 'te staan waar hij stond' in dit mystieke landschap, met bos-, kust- en bergpaden om over te wandelen, fietsen of rijden, allemaal verrijkt met video's, foto's en poëzievoordrachten.

Nog zo'n Nobelprijswinnaar is Seamus Heaney. Hij won de prijs in 1995 en voor zijn poëzie ontleent hij beelden aan het hele Ierse eiland, van de kalkstenen plateaus van Flaggy Shore in county Clare en zijn geliefde Glanmore in county Wicklow tot de dikke veenmoeraslagen in het noorden en zuiden. Plaatsnamen als Gweebarra en Carrickfergus met hun eigen mensen en geschiedenis riepen muzikale klanken bij hem op.

Maar Heaney en zijn woorden werden het meest gevormd door zijn geboorteplaats Bellaghy in county Londonderry. Daar staat dan ook het bezoekerscentrum HomePlace met tentoonstellingen en de Open Ground-beleving in de buitenlucht. Bezoekers worden zo gestimuleerd om op verkenning te gaan in het moerasnatuurreservaat bij Lough Beg Strand, bij de maalstromen van de Moyola-rivier bij Castledawson, de palingvisserij bij Toomebridge aan de oever van Lough Neagh en andere mooie plekken die de dichter in zijn werk heeft vereeuwigd.

Patrick Kavanagh was in de jaren 40 en 50 een opvallende figuur in de straten en het culturele landschap van Dublin. Hij leeft nu als standbeeld voort aan de oever van het Grand Canal. Als jongeman begon hij zijn leven en carrière als dichter in Inniskeen in county Monaghan, waar hij tot zijn 36ste jaar de 'steenachtige grijze grond' van de kleine boerderij van zijn familie bewerkte.

Het lot had andere plannen, zoals hij later vertelde. "Ik begon wat te rijmen en het werd mijn leven." Je kunt de landelijke schoonheid die zijn schrijven zou inspireren nog intensiever ervaren met de No Earthly Estate Poetry Jukebox, een verrassende installatie waardoor je naar een aantal van Kavanagh's meest geliefde gedichten kunt luisteren, zoals On Raglan Road en Inniskeen Road: July Evening, terwijl je uitkijkt over de oevers van de rivier de Fane, over het Kavanagh-pad loopt en het Patrick Kavanagh Centre bezoekt.

Nuala Ní Dhomhnaill, een van de meest originele dichters die in de Ierse taal schrijven, werd in de jaren 50 geboren in een Iers sprekend gezin in Lancashire in Engeland. In eerste instantie werd ze als Engels sprekende opgevoed. Toen ze vijf was, verhuisde ze naar het kleine Gaeltacht-dorp Cahiratrant in county Kerry en was ze onder de indruk van de Ierse taal die haar geschreven voorkeurstaal zou worden.

Haar poëzie is doortrokken van de oude mythen, folklore en legenden waar zowel de Ierse taal als dit sfeervolle landschap, waar ze gedurende haar hele leven naar terugkeerde, mee is doordrenkt. Ze heeft veel inspiratie geput uit de 'bovenaardse kracht' van Mount Brandon en de omliggende pieken en heuvels, zoals Cnoc na Leataithe, met z'n megalithische graftombe, die bekendstaat als Leaba an Fhir Mhuimhnigh (het bed van de Munsterman).

Halverwege de jaren 80 werd Medbh McGuckian de eerste vrouwelijke 'writer in residence' aan Queen's University Belfast, waar haar mentor en oud-leraar, een zekere Seamus Heaney, haar inspireerde om haar oorspronkelijke naam Maeve te veranderen. Haar gedichten zijn zeer persoonlijke karakterschetsen van een intens innerlijk leven, gesitueerd tegen dromerige beelden van concrete ervaringen in de stad Belfast en de omliggende glens en stranden van county Antrim, waar mistige dagen en kristalheldere luchten, vreemde heuvels en onbegrensde bergen een alledaags gezicht zijn.

Vruchtbare collecties als On Ballycastle Beach en The Currach Requires No Harbours leggen de 'atletische anatomie van de golven', het 'onafgebroken gejaag van het kolkende water' en de 'opengaande hemel boven een slaperige ommuurde weg en een veld distels' op een prachtige manier vast, waarbij zowel de sfeer als plek in een boeiende, transformerende stijl wordt weergegeven.

De zeventigste verjaardag van de beroemde Ierse dichteres Eavan Boland werd in 2014 gevierd met het door Carcarnet uitgegeven boek A Poet’s Dublin, een verzameling van de bekendste gedichten van Boland met haar eigen foto's van Dublin. Ook kwam er in datzelfde jaar een vreugdevolle, zeer uitgebreide website als aanvulling op een tentoonstelling van de beelden en gedichten van het boek.

Beide bieden een sublieme en fascinerende reis door het Dublin waar deze begaafde dichteres woonde en over reflecteerde. Er zijn opnames van Boland die een aantal gedichten (en opvallend genoeg ook proza) over haar thuisstad voorleest en overpeinst. Ook is het een mooie uitnodiging om de havens, heuvels, het publeven, de buitenwijken en lokale bezienswaardigheden van de stad nader te bekijken, zoals bijvoorbeeld de Huguenot Cemetery en het Doll's Museum.